BEHIN BETIKO HANDITZEA

XVI. mendean, ermitak behin betiko neurriak hartu zituen, eta oinaldera eta altuerara zabaldu zen. Sarrera, hispaniar pizkundean ohikoa den isabeldar estiloko portada batez markatu zen. Mugan zegoen ezegonkortasun politikoak eta eraso militarrek behin baino gehiagotan kalteak eragin zituzten eraikinean. Konbentzioaren Gerretan, 1795ean, tropa iraultzaileek ermita okupatu zuten eta, bertan egon ondoren, konponketa lan garrantzitsuak egin behar izan ziren.

Grabado en color

Santa Elena ermitak prediku handia izan du beti Irungo biztanleengan; haren ondoko bidea Irungo arteria nagusietako bat izan da; Behobiarako, Frantziarako eta Nafarroarako bidean zihoan, Bidasoko estuarioko padurak saihesten zituen ibilbideari jarraituz. Bide horren inguruan formalizatu zen Irungo hirigunea, Ama Xantalen ermitan hasten zena, San Juan plazarantz jarraitzen zuena, Eliza kaletik Junkaleko Amaren parrokiarantz jarraitzen zuena eta Beraketa kaletik Hondarribirantz irteten zena.

XIX. mendetik aurrera padurako behealdeak lehortu zirenean, hiriak gune horiek aprobetxatu zituen bere zabalguneak zabaltzeko. Urbanizatutako azalera berriek beste bide-ardatz batzuk sortu zituzten eta Errege Bidea behin betiko abandonatu zen.

Ermita, urtarrilaren 10eko 2/2012 Dekretuaren bidez, Euskal Autonomia Erkidegotik igarotzen den Donejakue Bidea osatzen duen monumentu-multzo kategoriako kultura-intereseko ondasunaren zati da.